مدل کسب و کار چیست؟ مئل کسب و کار چه اهمیتی دارد؟ چرا باید برای آینده شغلی خود طرح کسب و کار (Business Plan) داشته باشیم؟

آیا بدون دانستن مفاهیم اولیه مدل کسب و کار می توانیم در کسب و کار نو پای خود موفق باشیم؟

بله می توانیم ولی با ریسک بالاتری! بسیار واضح و مشخص است که با دانستن و آگاهی داشتن از اصولی که بار ها تجربه شده می توان راحت تر به موفقیت دست یافت.

مخصوصا اگر بخواهیم با هزینه های اولیه و سرمایه گذاری نسبتا زیاد کسب و کاری را راه اندازی کنیم بهتر است کمی در مورد اصول مدل کسب و کار بدانیم.

در این مقاله قصد نداریم وارد مباحث آکادمیک شویم ولی آشنایی با مفاهیم اولیه کسب و کار می تواند بسیار راه گشا باشد. با ما همراه باشید 🙂

مدل کسب و کار چیست؟

چار چوبی برای خلق پول و ثروت است. این چار چوب نشان می دهد که یک کسب و کار چه مجموعه فعالیت هایی را، چگونه و در چه زمانی می باید انجام دهد تا مشتریان از آن چه که از کسب وکار انتظار دارند بهره مند شوند و کسب و کار نیز به سود دست یابد.

مدل کسب و کار شیوه ای است که شرکت، بنگاه یا سازمان برای تولید و سر پا نگه داشتن خود انتخاب می کند. مدل کسب و کار بیان می کند که چگونه سازمان برای تولید محصول یا ارائه خدمات ایجاد ارزش افزوده می کند.

به بیان دیگر این مدل ها که در واقع چارچوبی برای پول سازی هستند به سه پرسش کلیدی درباره شرکت ها پاسخ می دهند: کدام فعالیت ها، چگونه و چه وقت باید انجام شوند؟ پاسخ صحیح به این پرسش ها منجر به عملکرد مناسب شرکت ها و ارائه مزایای مطلوب به مشتریان شده و در نهایت سود را برای شرکت به ارمغان می آورد.

تعاریف مدل های کسب و کار

تعریف مدل کسب و کار غالبا با دشواری همراه است زیرا در زمینه های متفاوت کسب و کار معانی متفاوتی از آن برداشت می شود و ارائه یک تعریف یک سان در همه کسب و کار ها مقدور نیست.

این نقصان در تعریف مدل های نوین کسب و کار الکترونیک بیش از سایر حوزه ها احساس می شود.

مدل کسب و کار ابزاری برای تامین منافع مشتری و منافع صاحب کسب و کار است. مدل کسب و کار به بیان ساده عبارت است از شیوه ای که شرکت در فعالیت های تجاری در پیش گرفته و با کسب درآمد ثبات خود را حفظ می نماید.

در این مدل با توجه به منابع در دسترس و نیاز مشتری، پیشنهادی برای عرضه ارزش مورد نظر مشتری ارائه شده و منافع و درآمد نصیب شرکت می سازد.

به تعبیری دیگر مدل کسب و کار، چگونگی کسب درآمد توسط بنگاه را با مشخص کردن جایگاه آن در زنجیره ارزش مشتری تشریح می کند.

مدل کسب و کار توصیف ابزار ها و روش هایی است که یک کسب و کار به کار می گیرد تا به سودی که در طرح و نقشه کسب و کار است برسد. مدل کسب و کار، کسب و کار را به عنوان یک سیستم در نظر می گیرد و سپس به این سوال پاسخ می دهد که چگونه پول به دست بیاوریم تا رشد کنیم.

مدل کسب و کار روش یا پردازشی که به وسیله آن یک کسب و کار تولید پول می کند یا روشی که یک کسب و کار از فرآورده ها و یا سرویس های خود ارزش اقتصادی تولید می کند. مدل کسب و کار یک دامنه از مدل های رسمی و غیر  رسمی توصیف می کند که توسط بنگاه های اقتصادی برای توصیف جنبه های متنوع کسب و کار استفاده می شوند.

مهارت برنامه ریزی و طراحی طرح کسب و کار (Business Plan)

طرح کسب و کار سندی مکتوب است که جزئیات کسب و کار پیشنهادی را مشخص می کند. آماده کردن یک طرح کسب و کار نتیجه نهایی روند طرح ریزی نیست، بلکه تحقیق طرح، هدف نهایی است. با این وجود نوشتن طرح یک مرحله میانی مهم است.

طرح نشان می دهد که به منظور یک کسب و کار محرز، بررسی های دقیق در ایجاد کسب و کار انجام شده است و برای راه اندازی آن کار و آفرین، وظیفه اش را انجام داده است.

اجزای یک طرح کسب و کار

1. اهداف کلی
2. مشخصات مجری طرح و همکاران
3. تعریف و توصیف کسب و کار
4. تحلیل استراتژی بازار
5. تحلیل مالی
6. خلاصه

اهمیت طرح کسب و کار

ایجاد یک طرح کسب و کار رضایت بخش تاحدودی امری پر دردسر، اما ضروری است، روند برنامه ریزی مدیران یا کارآفرینان را وادار می کند که کاملا دریابند آنچه را که می خواهند بدست بیاورند و اینکه چطور و چه زمانی آن را انجام دهند.

حتی اگر حمایت خارجی هم نیاز نباشد، طرح کسب و کار می تواند برای دوری گزیدن از اشتباهات یا تشخیص فرصت های پنهانی نقش حیاتی را بازی کند. برای عده بسیار زیادی از کار آفرینان و طراحان، روند طرح ریزی به اندازه طرح نهایی و یا حتی بیشتر از آن مفید است.

بنابر این حتی اگر به یک طرح رسمی نیاز ندارید، درباره روند طرح ریزی به طور دقیق فکر کنید. این کار می تواند سود زیادی برای طرح کسب و کار شما داشته باشد. هفته های بسیار زیاد کار سخت و پیش نویس های متعدد را از زمان بروز طرح تا گرفتن حق کار پیش بینی کنید.

یک طرح مکتوب واضح با بسته بندی جذاب سبب خواهد شد تا حامیان و سرمایه گذاران آسان تر به آن گرایش پیدا کنند.

در پایان یاد آوری می کنیم که داشتن یک طرح کسب و کار یا همان Business Plan به صورت مکتوب می تواند راه گشای بسیاری از بن بست های پیش روی کسب و کارتان باشد. مطمئن باشید زمانی که برای نوشتن و ایده پردازی طرح و مدل کسب و کار خود صرف می کند به هدر نخواهد رفت و در آینده نزدیک فواید آن را احساس خواهید کرد  و به وضوح خواهید دید که چگونه بر تصمیم گیری های شما تاثیر خواهد گذاشت.

منابع مورد استقاده:

(تلخیص و اقتباس) کتاب مدیریت کسب وکار و بهره وری، تالیف حسن مرادی، ۱۳۹۴

تدبیر فردا